Kurica nie ptica, Ukraina nie zagranica

Kurica nie ptica, Ukraina nie zagranica

Portret życia marnowanego wojną i woli przetrwania. Mozaika złożona ze szczątków losów tych, którzy choć nie weszli w bezpośredni kontakt z wojną, to jednak ta wpływa na ich życie, a także tych, którzy w niej po jednej czy po drugiej stronie, dobrowolnie lub też nie, uczestniczą. Rzeczywistość złożona ze sprzeczności i niedorzeczności, których nie da się osądzać, ale wobec których nie można pozostać  obojętnym. Są blisko. Zamiast dowodzić i przeczyć opiniom, ciekawszym wydaje się zadać pytanie, jak się one formowały. W kontekście środowiska i propagandy, której udało się wtargnąć do ludzkiego życia, poglądy (niemalże) każdego człowieka są zrozumiałe, a poznanie różnych motywacji może prowadzić do osiągnięcia porozumienia. Praca nad spektaklem rozpoczęła się wyprawą na południową i wschodnią Ukrainę.  Pieśniami i historiami dzielili się członkowie etnicznych i religijnych mniejszości w Besarabii (Gagauzowie, Mołdawianie, staroobrzędowcy), pani Ljuba z miasteczka Wiłkowo, młoda kobieta Ira z Tatarbunary, wolontariusze z Czerwonego Krzyża w Mariupolu i anonimowi uchodźcy ze strefy wojennej, siostry Zoja i Katia z wioski Respublika na Donbasie, śpiewaczki z donbaskiej grupy Dyvyna, członkowie grupy Teatr Pereselenca w Kijowie − uchodźcy z wojny, pani Svitlana i pan Serhij – członkowie grupy Drevo i uczestnicy Majdanu oraz anonimowi mieszkańcy Odessy, Mariupolu, wiosek i miasteczek Besarabii. Kolejne źródła historii, scen i obrazów to reportaże ukraińskich i polskich dziennikarzy, którzy dzięki znajomości środowiska i swojej odwadze mogli wniknąć głęboko w istotę konfliktu i ludzkich losów.

"Slepice není pták, Ukrajina není cizina"
spektakl zespołu Teď, nádech a leť (Pardubice/Praga, Czechy)
reżyseria: David Zelinka
tłumaczenia z/do języka ukraińskiego i rosyjskiego: Eliza Paś
muzyczne prowadzenie: Zane Perkone, Eliza Paś 
na Ukrainę po pieśni i historie pojechali: Eliza Paś, David Zelinka
w przygotowaniu spektaklu brała udział: Karolína Plachá
występują: Zane Perkone, Veronika Slámová, Radim Klásek, David Zelinka, Eliza Paś
czas trwania: około 70 minut
Spektakl jest grany w języku polskim.

 

"Grupa Teď, nádech a leť przygotowała nadzwyczaj silną inscenizację Kura nie jest ptakiem, Ukraina nie jest za granicą – mocny polityczny teatr o sytuacji na Ukrainie, wyjątkowy w kontekście czeskiego teatru tym, z jaką wrażliwością i jak konsekwentnie prezentuje przed widzem całokształt problemu, równocześnie nie narzucając mu żadnej opinii. Jest to teatr żarliwy, dojmujący, konsekwentny, a przy tym wyjątkowo szczery. (...)" (Michal Zahálka)

"Czeskiemu zespołowi udało się doskonale oddać niezwykłą złożoność wojennej sytuacji na wschodzie Ukrainy. By ją zrozumieć, poświęcili wiele czasu na podróże do miejsca wydarzeń, rozmawiali z uczestnikami wszystkich stron konfliktu, w efekcie powstał przejmujący, choć niesentymentalny spektakl Slepice není pták, Ukrajina není cizina. Przypominający to, co wprost powiedział Artur Klinau – wojna ukraińska dotyka wszystkich... (...)" (Edwin Bendyk)

"POLITYCZNE Z ISTOTY (...) Zespół Teď, nádech a leť zmierza do swoistej słowiańskiej ciężkości i kuchennego naturalizmu, którego kulminacją jest ugotowany garnek barszczu. Opowiadania zbierane w strefie wojennej na Ukrainie składają się z fragmentarycznych i różnorodnych tekstów i obrazów, które w swoim ogóle nie były zaangażowane za albo przeciw, bardzo wyraźnie natomiast poruszają kwestie ceny, wartości i świadomości, tego jak kruche jest ludzkie życie. Stworzyły o wiele bardziej skomplikowany obraz rzeczywistości, niż ten, który na co dzień pokazują nam media." (Vojtěch Bárta)

Zespół Teď nádech a leť został założony w roku 2010 przez Karolinę Plachą i Davida Zelinkę jako niezależna nierejestronana grupa, która w ramach swojej działalności zajmowała się tworzeniem przedstawień teatralnych oraz autorskich publikacji przy użyciu niestandardowych technik plastycznych i zastosowaniu oryginalnych formatów. Od początku działania grupy jej natchnienie stanowiły podróże i spotkania z ludźmi – ich codzienne życie, historie, przyzwyczajenia, wierzenia, pieśni. Inspiracją teatralną była i jest Polska, spotkania z polskimi teatrami i rozmaitość tego, co samo pojęcie „teatr“ może oznaczać. W ostatnich latach główny akcent pracy zespołu przesuwa się na teatr i gatunek dramatu dokumentalnego. Drogi i wyprawy służące za inspiracje pierwotnie nakierowane na miejsca, w których zachowała się tradycyjna kultura, są aktualnie prowadzone w miejsca niespokojne, dotknięte konfliktem (pogranicze turecko-syryjskie, autonomiczny region irackiego Kurdystanu, wschodnia Ukraina). Cel projektów teatralnych to przekazywanie świadectwa, uzupełnienie sprawozdania przekazywanego przez media o punkt widzenia lokalnych uczestników i ofiar konfliktów. Tradycyjna kultura tych obszarów stanowi kontekst dla aktualnej sytuacji, a punktem wyjściowym i jednym ze środków komunikacyjnych, zarówno w poznanych społecznościach, jak i później w przedstawieniach, są pieśni.
Przedstawienia zespołu były prezentowane w Czechach i Polsce, między innymi na festiwalu Next Wave w Pradze, Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Opowiadania w Warszawie, na Wiosce Teatralnej organizowanej przez Teatr Węgajty, festiwalu Watch Docs w Polsce, w ramach progamu Teatru Europejskich Regionów oraz w ramach Open Air Program w Hradec Kralove, w teatrach w Polsce (m. in. Teatr Ósmego Dnia w Poznaniu) oraz w licznych teatrach na terenie Czech. W swoim miejscu spotkań, w Chaloupce v Prokopském údolí w Pradze organizuje warsztaty pieśni i doskonalenia głosu, kameralne festiwale-spotkania „Se usedlo, naslouchalo, hledělo, setkalo se" − „Się usiadło, posłuchało, obejrzało, spotkało się”, gdzie motywy tradycyjne spotykają się i splatają z aktualnymi zagadnieniami polityczno-społecznymi. Przedstawienia zespół z chęcią prezentuje również w przestrzeniach nieteatralnych i domowych.

Radim Klásek (Czechy) – tancerz, aktor, performer, nauczyciel tańca; absolwent Konsewartorium Tańca Duncan Center. Występował w wielu tanecznych i teatralnych projektach, m.in. Niebieski Ptak (reż. Štěpán Pácl, chor.: Veronika Knytlová), Open your chest (chor.: Monika Částková, Fanette Pons), Opening Plzeň 2015 – European Capital of Culture (przedstawienie taneczne, reż.: Petr Forman), Kytice (przedstawienie taneczne; chor.: Eva Blažíčková), Requiem (chor.: Lenka Kniha Bartůňková), Dechovka (reż.: Jiří Havelka, chor.: Dora Hoštová), Čarokraj (opera; reż.: Petr Forman, chor.: Veronika Švábová).

Eliza Paś-Dimitrow (Polska) – performerka, śpiewaczka, muzyk; z wykształcenia lingwistka. Pracuje m.in. z technikami śpiewu tradycyjnego, z tradycyjnymi pieśniami słowiańskimi – polskimi, ukraińskimi i rosyjskimi. W podejściu do pieśni pracuje na wielu warstwach (muzyka, pieśń-opowiadanie – przekazywanie znaczenia zapisanego w tekście, język – aspekty fonetyczne i semantyczne danego języka, jego specyfika, rytm, melodia i śpiew). Śpiewała w grupach muzycznych, przez wiele lat członek Chóru UW, periodycznie współpracuje z Teatrem Węgajty, brała udział przy projekcie Transgresje Ciała (przedstawienie o niepełnosprawności).

Zane Perkone (Łotwa) – śpiewaczka, aktorka; technikę śpiewu oraz opanowanie głosu zyskała, będąc członkiem jednego z najlepszych łotewskich zespołów pieśni tradycyjnych – Saucejas, w którym to uczyła się tradycyjnych pieśni i technik ludowego śpiewu od muzykantów wiejskich. Uczestniczyła w pracy nad rekonstrukcją zanikłych tradycji.

Veronika  Slámová (Czechy) – performerka, malarka, aktorka; absolwentka FaVu w Brnie, kierunek: sztuka multimediów. Brała udział w wielu autorskich performansach (solowych i grupowych), m.in. Awaikening Geisha − performans otwierający wystawę, Galeria Narodowa w Pradze, Burlesque geisha – Kto tutaj myśli poważnie, Špálova Galerie, Praga, Žehnání (Pożegnanie) – performans na otwarcie, Meet Factory, Praga, Svatba muslimky s židem oddaných katolickým knězem (Ślub muzułmanki z żydem pobłogosławiony katolickim księdzem) − Vitrína Deniska, Olomouc, Cesta performance (Droga performansu) − czternastodniowy performans z Dariną Alster.

David Zelinka (Czechy) – założyciel grupy, reżyser, performer, tłumacz z języka polskiego (m. in. twórczość Edwadra Stachury); absolwent Wydziału Pedagogicznego w Hradec Kralove oraz Akademii Praktyk Teatralnych w polskim teatrze Gardzienice. Przez długi czas współpracował z Teatrem Węgajty (przedstawienie Woda 2038, Ziemia B − performer; projekt Karawan Południe – przedstawienia i wymiany w centrach teatralnych i wioskach na Węgrzech, w Czarnej Górze i Albanii; kolędowanie, zapusty i wielkanocne wyprawy do pogranicznych wsi, współpraca przy organizacji festiwalu Wioska Teatralna). Performer w przedstawieniu House – Temporarily in Use oraz Dictionary of Dream Hunters Biljany Golubovič. Wprowadzeniem do rozmaitego świata teatru były dla niego seminaria z dziedziny antropologii teatru prowadzone przez Dr. Janę Pilátovą. 


10 listopada, godzina 19, Teatr Kana, wstęp: 15/20 zł